İnsan kulağı

İnsan kulağı, insan bedeninin inanılmaz derecede karmaşık bir parçasıdır. Sadece mekanik bir yapıya sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda beynimizle bütünleşerek denge sağlama ve dinamik duyularımızdan biri olarak işlev görme konusunda da kritik bir rol oynar. Ses algılamamızı inceleyen psikoakustik adlı bir araştırma alanı var. Psikoakustik, işitmenin sadece mekanik bir olay olmadığını vurgular ve ses ile ilgili birçok kuralın yanıltıcı olduğunu ortaya koyar. Ancak, bu konuya derinlemesine girmeden temellerine odaklanmak daha uygun olabilir.

Frekans Aralığı

Sağlıklı bir kulak, 20 Hz ile 20 kHz arasındaki frekansları duyabilir. Diğer hayvanlar, bizim duyamadığımız frekansları işitebilirler. “İnsan aralığının” altındaki veya 20 Hz’nin altındaki frekanslar İnfrasonik olarak adlandırılır – bu aralık kısmen filler ve köstebekler tarafından kullanılır. “İnsan aralığının” üstündeki frekanslar Ultrasonik olarak adlandırılır – Yarasalar ve Yunuslar bu frekansların bazılarını kullanırlar, ancak çoğu hayvan insan işitme spektrumu ile bazı örtüşmelere sahiptir.

Sessizliğin Dehşeti ve İnsan Kulağının Adaptasyonu

Bir sesin hacmi veya yoğunluğu Desibel (dB) ile ölçülür. Desibel, mutlak sessizliği temsil eden sıfırdan başlar ve teorik olarak sonsuza kadar artabilir. Şanslı olanlar dahi, en sessiz odalarda bile, solunum seslerinden kaynaklanan bazı sesler duyarlar. Dünyada mutlak sessizliğin yaşandığı yerler vardır ve insanların çoğu burada rahatsız hissederler. Bu yerlere “anechoic chambers” denir ve burada negatif dB değerleri elde edilebilir. En sessiz odalardan biri, Minnesota eyaletinde bulunan [Sound 80 Studios] bir stüdyoda bulunur ve şimdiye kadar kimsenin odada kalabileceği süre 45 dakikadır. Bu odalar insanları çıldırtır, çünkü kulaklarımız dünyada kendimizi oryante etmek için kullandığımız araçlardır ve mutlak sessizlikte bir referans yoktur. Kulaklarımız sessizliğe adapte olur ve işitme aralığımızın en uç noktalarında bile sesleri alabilir hale gelirler. Kalp atışınızı, nefes alışverişinizi ve sindirim sisteminizdeki tüm küçük gürültüleri yankısız bir şekilde duyabilirsiniz. Bu nedenle, desibel değerleri çok düşük olduğunda, daha net frekanslar duyabiliriz.

Fletcher & Munson eğrisi

Sesin şiddeti ile frekansı arasında bir ilişki vardır. Fletcher Munson Eğrisi, kulaklarımızın ses düzeylerini algılama şeklini açıklayan bir modeldir. Aynı şarkıyı düşük bir ses seviyesinde dinlediğinizde, yüksek ve düşük frekansların daha az fark edildiğini, orta frekansların daha yüksek olduğunu duyacaksınız. Ancak aynı şarkıyı yüksek bir ses seviyesinde dinlerseniz, yüksek ve düşük frekansların daha yüksek sesle duyulacağını, orta frekansların ise daha düşük olacağını fark edeceksiniz. Yani aynı şarkıyı iki farklı ses seviyesinde dinleyebiliriz ve beynimiz aslında EQ’yu farklı yorumlar. Fletcher Munson Eğrisi, phons ölçümünü kullanarak ses düzeylerini tanımlar ve SPL’e dayanır. Bu grafik, üreticilerin ve mikserlerin daha düşük ses seviyelerinde daha büyük algılanan ses yoğunluğu yaratmalarına yardımcı olmuştur.

Fletcher Munson eğrileri, bir frekanstaki sesin başka bir frekansla eşit şiddette algılanması için ne kadar yüksek bir dB SPL (ses basınç seviyesi) gerektiğini gösteren deneysel olarak belirlenmiş grafiklerdir. Başka bir deyişle, 1000 Hz frekanstaki bir tonu 80 dB SPL’de çalıyorsam, 100 Hz, 10 kHz veya herhangi bir başka frekansı eşit ses seviyesinde duyurmak için ne kadar yüksek sesle çalmalıyım? 1000 Hz tonunu 80 dB SPL yerine 40 dB SPL ile başlatsam ne olur?